كرسي ترویجی پیشگیری از رفتارهای پر خطر در نوجوانان با تمرکز بر ارزشهای معنوی به عنوان عامل وحدت بخش شخصیت در روز ۲۶ دی ماه در دانشگاه سیستان و بلوچستان برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی در این کرسی که با حضور جمعی از اساتید و دانشجویان برگزار گردید ارائه دهنده دکتر زهرا نیک منش از گروه روانشناسی و ناقدان دکتر امیر حمزه سالارزایی از گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دکتر محمود شیرازی از گروه روانشناسی و آقای سعید فخر رحیمی رئیس اداره مراقبت در برابر آسیبهای اجتماعی آموزش و پرورش استان سیستان و بلوچستان بودند و این کرسی توسط دکتر احمد شیرخانی از گروه زبان و ادبیات انگلیسی مدیریت شد. در این کرسی ارائه دهنده در بارهی دورهی نوجوانی و رویکردهای درمانی در پیشگیری از رفتارهای پرخطر اشاره داشت. به نظر ایشان در نتیجهی تحولات وسيع شناختی، عاطفی و اجتماعی و اخلاقی به همراه مواجهه با مقتضيات زندگی و انتظارات والدين و اطرافيان و کسب تجارب تازه در مناسبات اجتماعی و فرهنگی، نوجوانان با بحرانها و چالشهای تحولی مواجه میشوند. این تغییرات باعث میشود نوجوانان پريشانيهاي روانشناختي و اختلال شخصیتی قابل ملاحظهای در جنبههاي عاطفي، اجتماعي و شناختي تجربه کنند. گرايش به انواع رفتارهاي پرخطر به عنوان سازوکاري براي سرکوب هيجانهاي منفي توسط برخی از این گروه به کار ميرود.
با توجه به نقش مشکلات در کنترل عواطف و خودتنظيمگري در گرايش به رفتارهاي پرخطر در نوجوانان، انجام مداخلات روانشناختي به منظور کنترل مناسب اين متغيرها بسيار مهم است.
در اين راستا يکي از رويکردهاي درماني که ميتواند مفید باشد، درمان مبتني بر پذيرش و تعهد است که راهبردهاي مبتني بر آگاهي و پذيرش را همراه با راهبردهاي مبتني بر تعهد و تغيير رفتار به منظور افزايش انعطافپذيري روانشناختي به کار ميگيرد تا نوجوانان بتوانند احساسات خود را شناخته، درک کرده و بپذیرند. در این درمان، با شفاف سازی ارزشها و اهداف ضمن تأکید بر اشتیاق نسبت به تجربه نمودن همه هیجانات و موقعیتها متمرکز میشود.
در سالهای اخیر برای افزایش توان مقابلهای و ارتقاء سلامت روان، معنویت به عنوان مؤلفهای مهم وارد ادبیات نظری و پژوهشی شده است. شواهد نشان میدهد معنویت نقش مهمی در کاهش اضطراب و استرس و اثر بخشی درمانهای روانشناختی دارد.
در ادامه کرسی ارائه کننده به توصیف این راه درمانی پرداخت و توضیح داد روان درمانگری معنوی محور درمان روانشناختی را فعالسازی در بعد معنوی میداند که شامل شش مولفه: خودآگاهی، نیایش، توکل، توسل، صبر، شکر و بخشش میباشد. عدم توجه به عنصر معنويت و ارزشهاي ديني در فرايند درمان، منجربه ناپايداري تغييرات رفتاري ايجاد شده در دراز مدت و درصد بالاي بازگشت به رفتارهاي نابهنجار را به دنبال دارد. امروزه بيشتر روان درمانگران استفاده از روشهاي التقاطي و يكپارچه را ترجيح ميدهند. در این راستا، نیاز به یکپارچه کردن روشهای نوین درمانی از جمله درمان تعهد و پذیرش با رویکرد معنویت احساس میشود. بنابر این، هدف از طرح کرسی، تدوین راهنمای پیشگیری از رفتارهای پرخطر در نوجوانان با تلفیق دو رویکرد درمان تعهد و پذیرش و درمان معنوی است.
در ادامهی جلسه، ناقدان کرسی دکتر سالارزایی و دکتر شیرازی و آقای فخر رحیمی به نقد وجوه مختلف موضوع پرداختند و در نقد خود بر محورهایی شامل لزوم توجه به انواع نیازهای کلان و اساسی انسان در درمان، تعیین محدوده ارزشهای معنوی، تعیین طیف رفتارهای پر خطر، مستند سازی مطالب و ارائه رفرنس در متن، تغییرات جزیی در عنوان و لزوم ذکر روش پژوهش در طرح کرسی و طرح سوال بجای طرح فرضیه (به دلیل اینکه هنوز پژوهشی در این رابطه انجام نشده است)، تعیین مراحل پیشگیری و تدوین برنامه درمانی همسو با مراحل پیشگیری اشاره داشتند. همچنین سوال شد که آیا رویکرد درمانی ACT و رویکرد معنویت درمانی، متمرکز بر کدام مرحلهی پیشگیری در رفتارهای پرخطر نوجوانان است؟
در ادامه، ارائه کننده ضمن پاسخگویی به نقدهای داوران و تایید برخی از نقدها و ارزیابیها، بحث و گفتگوها پیرامون کرسی مطرح شده ادامه یافت و در انتها به سوالات حضار و دانشجویان پاسخ داده شد.