كرسي ترویجی آسیبهای اجتماعی ناشی از پاندمی کرونا و زمینههای شکلگیری آن (مطالعه موردی: جوانان شهر زاهدان) در روز دوشنبه سیام فروردین ۱۴۰۱ در سالن کنفرانس سازمان مرکزی ساختمان شهید میرحسینی دانشگاه سیستان و بلوچستان برگزار گردید
كرسي ترویجی آسیبهای اجتماعی ناشی از پاندمی کرونا و زمینههای شکلگیری آن (مطالعه موردی: جوانان شهر زاهدان) در روز دوشنبه سیام فروردین ۱۴۰۱ در سالن کنفرانس سازمان مرکزی ساختمان شهید میرحسینی دانشگاه سیستان و بلوچستان برگزار گردید. در این کرسی که با حضور جمعی از اساتید و دانشجویان برگزار شد ارائه دهنده دکتر الهام شیردل از گروه علوم اجتماعی بود. ناقدان دکتر ابوالفضل احمدزاده سرپرست معاونت حقوق عامه دادگستری استان، دکتر مصطفی اربابی عضو هیأت علمی گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی و دکتر خدیجه اسدی سروستانی عضو هیأت علمی گروه علوم اجتماعی و مدیر کرسی دکتر عبدالرسول حسنیفر عضو هیأت علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه سیستان و بلوچستان بودند.
ارائه دهندهی این کرسی نخست به افزایش مشکلات و نابسامانیهای خانوادگی، روانی، اجتماعی و اقتصادی در اکثر کشورهای جهان و ایران با وقوع پدیده اپیدمی کووید-۱۹ پرداخت. به نظر می رسد آسیبهای ناشی از این بیماری در مناطق کمتر توسعهیافته نظیر استان سیستان و بلوچستان بیشتر بوده و به دلیل کمبود امکانات درمانی و زیرساختهای اقتصادی در این مناطق در صورت شدت گرفتن بیماری، آمار مرگ و میر و همچنین آسیبهای اجتماعی میتواند به شدت بالا رود. شناسایی آسیبهای اجتماعی ناشی از پاندمی کرونا و بافت اجتماعی تشدید پیامدهای آن برای حفظ سلامت جامعه در بین جوانان به عنوان بیشترین قشر فعال و تاثیرگذار در جمعیت شهر زاهدان بعنوان مرکز استان سیستان و بلوچستان ضروری است.
سپس پیشینه تحقیق در خصوص اثرات پاندمی کرونا و نوع روش شناسی کیفی پدیدارشناسی مورد استفاده اشاره گردید. در ادامه پیامدهای پاندمی کرونا در ۴ آسیب اجتماعی اصلی ۱- فقر، بیکاری و مشکلات معیشتی، ۲-افزایش فشارها و اختلالات روانی، ۳-کاهش کمیت و کیفیت تعاملات خانوادگی، ۴-فقدان مسئولیتپذیری اجتماعی و به خطر افتادن سلامت جمعی مورد بررسی قرار گرفت و تاکید گردید این آسیبها زمینه پیامدها و آسیبهای اجتماعی دیگری را فراهم میآورد. یکی از آسیبهای اجتماعی مهم فقر، بیکاری و مشکلات معیشتی بود که از یک طرف به سبب ضعف ساختارهای اقتصادی در این منطقه، افزایش بعد خانوار و هزینههای تحمیلی و درمانی از سوی دیگر فشارهای بیشتری را به سرپرست و اعضای خانواده وارد نموده که منجر به افزایش جرم، کاهش امنیت روانی و اجتماعی میشود. این مسئله سلامت خانواده را از ابعاد مختلف روانی، اجتماعی، جسمانی تحت الشعاع قرار میدهد و در مواردی موجب ترک تحصیل فرزندان و از هم پاشیدگی بویژه در خانوادههای محروم نیز میشود که نهایتا در کاهش شاخص توسعه انسانی و افزایش فقر چند بعدی در سطح استان و کشور نقش دارد.
همهگیری بیماری کووید-۱۹ بدلیل قرنطینههای طولانی، تزریق استرس و فشار روانی به خانواده و مشکلات اقتصادی موجب گرایش اعضای خانواده به روابط مجازی، تشدید تعارضات و تنشهای خانوادگی و خشونت خانگی شده است. فشارهای روانی، اجتماعی و اقتصادی به خصوص در شرایط بیماری اعضای خانواده تشدید میشود و خانواده را دچار التهاب و تهدید میسازد.
عدم انسجام اجتماعی در دستورالعملهای بهداشتی، عدم اعتماد اجتماعی در سطح رسمی و غیر رسمی، نارضایتی از عملکرد مسئولان در بحران پاندمی کرونا و... حاکی از فقدان مسئولیت پذیری اجتماعی در سطوح خرد و کلان است. این وضعیت به نوعی کنترل و مدیریت شرایط تهدیدآمیز جامعه کرونا زده را دشوار میسازد که موجب ابتلا به بیماری و مرگ و میر، افزایش فاصله اجتماعی و احساس تنهایی میگردد.
در ادامه جلسه ناقدان کرسی دکتر احمد زاده، دکتر اربابی و دکتر اسدی سروستانی از وجوه مختلف به نقد کرسی پرداختند و در نقد خود بر محورهایی مانند تدقیق مفاهیم و چهارچوب مطالب، لزوم بررسی تحقیقات داخل استانی و مقایسه با تحقیقات پیشین، تقویت موارد تجربی مضامین استخراج شده، ارائه پیشنهادات پژوهشی، استدلال انتخاب نمونه جوانان و مواردی دیگر تاکید کردند.
در ادامه دکتر شیردل به برخی از این نقدها پاسخهایی را ارائه کرد و در این خصوص بحث و تبادل نظر صورت گرفت.
در ادامه جلسه، برخی حضار از جمله دکتر زندوکیلی، دکتر طیب نیا و دکتر حکیمی فر به بیان نقطه نظرات و سوالات خود پرداختند و تبادل نظر صورت پذیرفت.